اسم گرانول، شاید به گوش بیشتر کسانی که در صنعت پلاستیک و پلیمر فعالیت میکنند خورده باشد. داستان از آنجایی شروع شد که با پیشرفت تکنولوژی، روشها و دستگاههای مختلفی برای تولید محصولات پلاستیکی بوجود آمد و این سوال مطرح شد که ماده اولیه مورد استفاده در این دستگاهها به چه شکلی باشد. در بین اشکال پودری، گرانولی و پرک، گرانول به دلیل مزایای فراوانی که دارد، پیروز این رقابت بوده و در بیشتر روشهای تولید، از گرانول به عنوان ماده اولیه برای تولید محصول نهایی استفاده میشود. اما گرانول چیست و چه مزایایی دارد؟ چه انواعی دارد؟ چگونه تولید میشود؟ اگر شما هم سوالاتی از این دست در ذهنتان دارید، در این مقاله با ما همراه باشید تا جواب سوالاتتان را بگیرید.
گرانول چیست؟
گرانول، شکل خاصی از مواد پلیمری است که با هدف سهولت در حمل و نقل مواد پلیمری، سهولت در تولید مواد پلاستیکی و کاهش اتلاف این مواد در حالت پودری، تولید میشود. گرانول، گرید خاصی از مواد پلیمری نیست، بلکه شکلی از این مواد است که به صورت دانه دانه بوده و میتواند گستره وسیعی از مواد پلیمری را شامل شود. همچنین میتوان برای تولید گرانول، از مواد پلیمری نو و یا بازیافتی استفاده کرد.
تصویر غلطی که از گرانول در ذهن برخی از کسانی که آشنایی کمی با حوزه پلیمر و پلاستیک دارند نقش بسته است، این است که این محصول، نوعی ماده پلیمری است. به عنوان اولین و مهمترین نکته باید این را بدانید که گرانول اسم پلیمر خاصی نیست و شکلی از پلیمر است که از حالت پودری به شکل دانهدانه در آمده است و در کاربردها و مصارف مختلف مورد استفاده قرار میگیرد.
دلیل استفاده از گرانول، سهولت استفاده در تولید است؛ پودرها در هوا پراکنده میشوند و علاوه بر آلودگی محیط کارگاه و مشکلات تنفسی که ایجاد میکنند، میزان زیادی از ماده نیز هدر میرود، ولی گرانول این دردسرها را ندارد. علاوه بر این، سیستم دستگاههای شکلدهی پلاستیک به گونهای طراحی شده است که بهتر است مواد اولیه آن به شکل گرانول باشد. بنابراین تولیدکنندهها ترجیح میدهند به جای استفاده از حالت پودری، از شکل گرانولی آن استفاده کنند. برای تولید محصولات پلیمری از گرانول، ابتدا باید آن را ذوب و سپس شکلدهی کرد.
تقسیمبندی انواع گرانول
گرانولها، در بیشتر موارد توسط دو روش متداول قالبگیری تزریقی و قالبگیری بادی (البته روش قالبگیری دورانی را از قلم نندازیم) به محصول نهایی تبدیل میشوند. بر اساس ساختار کریستالی ماده اولیه و روشهای تولید، تقسیمبندیهای متفاوتی از گرانولها بوجود میآید. از جمله مهمترین وپرکاربردترین گرانولها، میتوان به گرانول پلی اتیلن (و گریدهای آن) و گرانول پلی پروپیلن (و گریدهای آن) اشاره کرد.
گرانول پلی اتیلن
گرانول پلی اتیلن، ساختار کریستالی و فرمول شیمیایی مشخصی دارد. با تغییر طرز قرارگیری شاخههای پلیمری در پلیاتیلن، گریدهای سبک، با وزن متوسط، سنگین و با وزن مولکولی بسیار بالا تشکیل میشوند. با توجه به روشهای تولید نیز، پلی اتیلنها میتوانند به گرید تزریقی یا بادی تقسیم شوند.
گرانول پلی پروپیلن
این ماده به طور کلی به دو دسته تقسیم میشود:
- هموپلیمر که از پلیمریزاسیون مونومر پروپیلن به تنهایی تولید میشود و به آن پ.پ نساجی هم میگویند.
- کوپلیمر که از پلیمریزاسیون پروپیلن به همراه کومونومر اتیلن تولید میشود و به آن پ.پ شیمیایی نیز گفته میشود.
گرانول پلی کربنات
پلی کربنات نوعی از پلیمرهای شفاف است که در ساخت وسایل مختلفی مورد استفاده قرار میگیرد. شفاف بودن و امکان انتقال نور از مهمترین ویژگیهای پلیکربنات است. از پلی کربنات تزریقی برای تولید محصولاتی نظیر چراغ خودروها، قطعات پلاستیکی لوازم خانگی، تجهیزات پزشکی، محصولات مصرفی و … استفاده میشود. یکی از نقصهای این گرانول استعداد ترک خوردگی بالا در برابر ضربه است.
سایر گرانولهای متداول
علاوه بر موارد ذکرشده، انواع دیگری از گرانولها نیز وجود دارند که در کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. از جمله این مواد، میتوان پلیاستایرنها، ABS، پلیمرهای مهندسی و سایر گرانولها اشاره کرد.